Informacja Wójta o działaniach w sprawie odpadów w Nowym Prażmowie

W maju 2020 r. Wójt Gminy Prażmów został zawiadomiony o nielegalnym składowaniu odpadów płynnych na posesji położonej przy ul. Akacjowej 18 w Nowym Prażmowie. O zaistniałym fakcie zostały także powiadomione właściwe służby i organy, które podjęły próbę dokonania kwalifikacji rodzaju odpadów i ich zagrożenia dla ludzi i środowiska.

Po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, Wójt Gminy Prażmów na podstawie art. 26 ustawy o odpadach wydał decyzję nakazującą właścicielowi nieruchomości usunięcie zgromadzonych tam odpadów płynnych. Decyzja ta została wydana w oparciu o posiadane oceny, z których wynikało, że na podstawie badań przeprowadzonych z pobranych próbek nie stwierdzono, że są to odpady niebezpieczne oraz o otrzymaną, w tym czasie, informację od Prokuratury cyt.:,,pojemniki pozostawione na miejscu nie sprawiają zagrożenia”.

W toku późniejszych czynności Wójt Gminy Prażmów dokonał też adekwatnych do sytuacji zabezpieczeń terenu przed wstępem osób trzecich. Wokół posesji zostały zamontowane kamery z bezpośrednim łączem z OSP Nowy Prażmów oraz Gminą. Właścicielka nieruchomości nie wyraziła zgody na umieszczenie monitoringu w hali i na terenie posesji. 

Decyzja, o której mowa powyżej, została zaskarżona przez właścicielkę nieruchomości do Samorządowego Kolegium Odwoławczego (dalej SKO) w Warszawie. SKO utrzymało decyzję Wójta w mocy. Od decyzji SKO właścicielka nieruchomości wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. 

WSA uchylił zaskarżoną decyzję, ponieważ w między czasie została wydana opinia przez biegłych, że są to odpady niebezpieczne. Zdaniem WSA Wójt Gminy powinien przeprowadzić postępowanie administracyjne na podstawie art. 26a ustawy o odpadach i rozstrzygnąć o usunięciu odpadów, zalecając zasięgnięcie opinii biegłego co do rodzajów odpadów oraz powodowanych przez nie zagrożeń dla ludzi i środowiska.

W październiku 2020r. Wójt Gminy pozyskał opinię biegłego dotyczącą odpadów sporządzoną na zlecenie Prokuratury Rejonowej w Piasecznie, która prowadziła postępowanie zmierzające do wykrycia i ukarania sprawców przestępstwa przeciwko środowisku. Z opinii biegłego wynikało, że są to odpady niebezpieczne, bezpośrednio zagrażające ludziom i środowisku naturalnemu. Wówczas Wójt przekazał sprawę do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie jako organu rzeczowo właściwego do ich usunięcie. Po ok. 3 miesiącach RDOŚ zwrócił sprawę Wójtowi wskazując, że to Wójt Gminy jest właściwy do usunięcia odpadów. Wójt Gminy skierował wtedy wniosek do NSA w Warszawie o rozstrzygniecie sporu kompetencyjnego i wskazanie organu właściwego do usunięcia odpadów. Po wielomiesięcznym procedowaniu, NSA w Warszawie wydał postanowienie i orzekł, że wniosek o rozstrzygnięcie sporu jest niedopuszczalny (przedwczesny). NSA wskazał, że Wójt Gminy powinien,najpierw wykonać zalecenia wskazane w wyroku WSA w Warszawie i przeprowadzić postępowanie w oparciu o art. 26a ustawy o odpadach, a dopiero po przeprowadzeniu takiego postępowania, w zależności od jego wyniku, wystąpić o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego.

Wójt Gminy wszczął zalecane postępowanie, zawiadomił o tym właściciela nieruchomości, wezwał go do obalenia domniemania prawnego wskazującego, że właściciel jest posiadaczem odpadów (wyjaśnić, czy uważa się za właściciela odpadów znajdujących się na działce stanowiącą jego własność). Wójt zwrócił się, również do Prokuratury Rejonowej w Piasecznie o udostępnienie postanowienia o umorzeniu śledztwa wraz z uzasadnieniem. Zwrócił się do firmy Nitro-Chem w Bydgoszczy o wyjaśnienie, czy odpady w pojemnikach z logo firmy znajdujące się w magazynie są odpadami wytworzonymi przez Nitro-Chem i w jaki sposób mogły trafić do magazynu w Nowym Prażmowie. Zlecił spółce FEDALAB w Katowicach sporządzenie opinii odnośnie rodzaju odpadów i zagrożeń dla ludzi i środowiska na potrzeby prowadzonego postępowania.

        Opierając się na zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym Wójt Gminy umorzył postępowanie jako bezprzedmiotowe. Z obu opinii biegłych wynika, że odpady są bardzo niebezpieczne i stanowią bezpośrednie zagrożenie szkodą w środowisku w rozumieniu przepisów ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie. W magazynie nielegalnie są składowane substancje chemiczne i ich mieszaniny stwarzające zagrożenie w rozumieniu ustawy o substancjach chemicznych i ich mieszaninach. Potwierdza to w szczególności ostatnia opinia biegłego wykonana na zlecenie Wójta Gminy. To z kolei rodzi wysokie prawdopodobieństwo, a wręcz pewność, wystąpienia nieodwracalnej  szkody w środowisku w dającej się przewidzieć przyszłości. Odpady te stanowią również zagrożenie dla zdrowia ludzi. Według biegłego z ostatniej opinii z 5 sierpnia 2022 r.  cyt. „nie można zatem wykluczyć pośredniego wpływu (odpadów) na ludzi z uwagi na możliwe negatywne oddziaływanie na inne elementy środowiska tj. powietrze, glebę, wody podziemne, cieki wodne, rośliny i zwierzęta”. Oznacza to, że w pierwszym rzędzie odpady stanowią bezpośrednie zagrożenie dla środowiska, a spowodowane przez nie szkody
w środowisku będą dopiero oddziaływały na zdrowie i życie ludzi. Wszystko to razem przesądza o tym, że to Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Warszawie jest właściwy do usunięcia odpadów zgodnie z art. 7 ust. 1 i ust 3 oraz art. 16 pkt. 2 ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie. Wójt Gminy nie podziela poglądu wyrażonego w opinii, że do usunięcia tych odpadów ma zastosowanie art. 26a ustawy o odpadach, co więcej należy jasno stwierdzić, że biegły przypisał sobie uprawnienie do wypowiadania się i rozstrzygania kwestii prawnych. Takie uprawnienie mu nie przysługuje. Ma się wypowiadać jedynie w kwestiach wymagających wiadomości specjalnych.

W oparciu o zgromadzony materiał dowodowy Wójt Gminy ustalił także, że w tej sprawie nie da się zidentyfikować podmiotu korzystającego ze środowiska. Właścicielka nieruchomości  rzekomo zawarła umowę najmu magazynu z ukraińską spółką z Kijowa, przy czym umowę najmu podpisał obywatel ukraiński Jurij Soroka, który nie był ani członkiem władz spółki, ani nie miał pełnomocnictwa spółki do podpisania takiej umowy w jej imieniu. Z uzasadnienia postanowienia Prokuratury Rejonowej w Piasecznie w przedmiocie umorzenia śledztwa wynika, że Jurij Soroka wyjechał z Polski w grudniu 2019r. Nie mógł więc w marcu 2020r. podpisać umowy najmu. Mogła to zrobić jedynie inna osoba podająca się co najwyżej za Jurija Soroka. Wynajmujący podpisując umowę najmu magazynu nie dołożył najmniejszej staranności wymaganej przy podpisywaniu umów tego rodzaju, w szczególności z obcokrajowcami. Ta okoliczność przesądza o tym, że do usunięcia odpadów jest właściwy Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Warszawie na podstawie art. 16 pkt. 1 ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie. W zaistniałej sytuacji niezasadnym byłoby także zajmowanie przez Wójta Gminy Prażmów nieruchomości p. właścicielki celem usunięcia zgromadzonych tam odpadów na podstawie art. 26a ust. 3 ustawy o odpadach.

W dniu 14.02.2023 r. Wójt Gminy wydał decyzję o umorzeniu postępowania jako bezprzedmiotowego. Jednocześnie umarzając postępowanie, Wójt Gminy, postanowił,
na podstawie art. 26a ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie, dokonać zgłoszenia istnienia stanu bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie celem niezwłocznego podjęcia przez ten organ stosownych działań. Od wydanej decyzji odwołał się RDOŚ oraz właścicielka nieruchomości.

Tego samego dnia tj. 14.02.2023 r. do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Warszawie Wójt Gminy złożył zgłoszenie występowania bezpośredniego zagrożenia szkodą w środowisku. 

Do dnia dzisiejszego RDOŚ nie ustosunkował się do złożonego zgłoszenia.